CENGİZ HAN

HAROLD LAMB'in CENGİZ HAN kitabı, tarihin en önemli

 dönemlerinden birine ışık tutuyor. Hiçbir şeyi olmayan bir çoban iken olağan üstü bir dirayet, inanç, acımasızlık ve zulümle büyük bir imparator olmayı başarmış bir isim. "Büyük insan katili", "Allahın belası", "Mükemmel savaşçı", "Taçlar ve tahtlar hakimi" gibi sıfatlarla anılmış. 

Yanında bir kişi bile yokken yüzbinlerce askerden oluşan ordular kurmayı başarmış; çölleri, nehirleri, dağları ve şehirleri insan cesetleriyle doldurmuş ve acımasızca kıyımlar yapmıştır. Hem Müslümanları hem de Hristiyanları perişan etmiştir. Orta Asya'dan Anadolu'ya kadar bütün Müslüman ülkeleri ele geçirmiş ve kütüphaneleri yıkmış, mabetleri yerle bir etmiş; taş üstünde taş, omuz üstünde baş bırakmamıştır. Moğollar insanlık tarihinin en büyük afetlerinden biri olmuşlardır. Bütün İslam coğrafyasını istila ettikleri gibi, Fransa'ya, Mısır'a, Çin'e ve Hindistan'a kadar ayak basmadıkları yer kalmamıştır. 

En büyük hasarı Türkler görmüştür. Biraz da olsa yalnızca Harzemşahlar direnebilmiş, ancak onları da yıkmayı başarmıştır Moğollar. Celalettin Harzemşah'la babası arasındaki fikir ayrılığı yenilgiye neden olmuş; babasının stratejik akıldan yoksun özgüveni yıkım getirmiştir. 

Bir Müslümanın hatıratında Moğollar için yazılan şudur: Geldiler, boğazladılar, yağmaladılar ve gittiler.

Kitabın çok kısa özetini sundum. Ancak tarihe ilgi duyanlar için oldukça yararlı bir eser. 

SUÇ VE CEZA

Kitap en ünlü klasiklerden. Edebiyat ve düşünceyle ilgilenen hemen herkesin mutlaka okumuş olduğu bir yapıt. Benim ki çok kısa bir özet yorum.
***
FYODOR MİHAYLOVİÇ DOSTOYEVSKİ, asırlardır okunan

SUÇ VE CEZA romanını 1866'da yayınlamış.
Bugün hala okunuyor ve hala çok ilgi görüyor. Çünkü, adalet ihtiyacı hiç bitmiyor. İnsan var oldukça da bu ihtiyaç bitmeyecek. Dostoyevski'nin 60 yıllık (1821-1881) yaşamına bu kadar etkili eseri nasıl sığdırdığı da ayrı bir konu. 
***
Romanın başlıca mesajı:
Vicdan, en önemli ve etkili adalet mekanizmasıdır.
***
Roman kahramanı Raskolnikov yoksul bir hukuk öğrencisidir. Petersburg'da ağır yoksulluk yaşamakta ve öğrenimini sürdürmeye çabalamaktadır. Sonunda parasızlıktan bunalır ve bir cinayet işler. Eline geçen parayı da yoksul ve çaresizlere dağıtır.
Aynı kişi hem katil, hem de aziz.
***
Cinayet, entrika, iftira, aç gözlülük, yoksulluk, onur, asalet, bilgelik, deha, akıl oyunları ve inanç...
En temel gereksinimlerini bile karşılamaktan mahrum iken onurundan, kişiliğinden, vicdanından uzağa düşmemek...
Sefalet içinde iken muhteşem bir vicdanın ve merhametin heykelini dikmek...
***
Neyse ki Sonya'nın eşsiz çabalarıyla roman iyi bir finalle noktalanıyor. 
Ve kitapta inancın işlevi özenle vurgulanıyor.
***
Kim suçlu?
Toplum mu, Raskolnikov mu?
İşte bu sorunun yanıtı hep tartışılmaya devam edecek. 
İyilik yapmak için kötü yollar ve araçlar mübah mı?
Daha yüksek amaçlar için de olsa cinayet işlenebilir mi? Ne kadar iyi yürekli olursan ol, bu seni masum kılar mı?
***
To be or not to be!