İslam dünyası, aslında birçok bilimsel buluşa, felsefi gelişmeye ve teknolojik gelişmeye öncülük etmişti bir zamanlar. Bugünkü gibi kan ve gözyaşı coğrafyası olmadığı zamanlarda bütün dünyaya bilginin, erdemin, iyiliğin, insanlığın, hakkın ve hukukun öğretildiği dönemleri yaşıyordu. İslamın erken dönemlerinde birçok yıldız isim hem bilim ve teknolojide hem de yönetimde çok önemli başarılar elde etmişlerdi.
Fuat Köprülü'nün Wilhelm Barthold'dan tercüme ettiği İslam
Medeniyeti Tarihi, İslam Medeniyeti'nin akılla, bilimle, kültürle ve irfanla yükseldiği dönemleri anlatan farklı bir eser.
Barthold diyor ki, "Türklerdeki yüksek sınıfın yeni bir medeniyetle temas eder etmez milli kıymetlerini tezyif etmesi (zayıflatması) ve mazisi ile derhal alakalarını kesmesi, kültür tarihinde daima tesadüf edilen hastalıklı (marazi) bir hadisedir." "Sentez yeteneğinin zayıf olması bu kopukluğu besliyor" sonucu çıkıyor.
Hoca Ahmet Yesevi'nin Çimkent'ten Yesi'ye oradan Buhara'ya olan yolculuğu ve Bektaşiliğin gelişimi 12. yüzyılda Orta Asya'da önemli bir etki doğuruyor.
Gazneli Mahmut döneminde güçlü bir posta ve istihbarat sistemi oluşturulmuştur. Divan-ı Berid veya ulak teşkilatı olarak da isimlendirilmiştir.
Alp (yiğit) sözcüğü Batur, sökmen (seymen) veya sekban karşılıkları gibi kahramanlık, gözüpeklik anlamında kullanılmıştır. Gaznelilerin kurucusu Alp Tegin, Sultan Alp Arslan çok bilinen isimlerdendir.
Daha 10. yüzyılda İran'da rasathane kurulduğu biliniyor. Büveyh Devleti dönemi bu tür bilimsel temellerin de dönemi olmuş.
İran kültüründe Mecusîliğin etkileri hiç silinmemiş. O dönemlerde de İran'ın büyük şairi Firdevsî Mecusi kahramanları övmüş ve bu yüzden de dönemin din adamları O'nun Müslüman mezarlığına defnedilmesini istememişler.
İbni Sina gibi bir yıldız daha 18 yaşında bütün bilimleri öğrenmiştir. Kısa hayatında Kanun ve Kitabüşşifa adlarıyla önemli eserler yayınlamıştır. Bu eserler Batı'da Tıp ilminin ve diğer ilimlerin temellerini oluşturan eserler arasında girmiştir.
Nizamülmülk 1064-1092 yılları arasında vezirlik yapmıştır. Selçuklu devlet sisteminin sağlamlaşmasında etkisi çok büyük olmuştur.
Dönemin bilim kentleri olarak Endülüs, Semerkand, Taşkent, Buhara yıldızlaşmışlardır.
Ali Şir Nevai, Uluğ Bey, Timur, Selçuklular, İran, Bizans, Mısır,
Suriye, Babür İmparatorluğu, Şiilik, Sünnilik, mezhepler, felsefe, tıp, teknoloji, ticaret ve benzeri konularda kitap oldukça doyurucu bilgiler sunuyor.